Droga Rzymska na Malcie – Roman Road i Heritage Trail

Malta – muzeum pod gołym niebem

Malta to prawdziwe muzeum muzeum pod gołym niebem! Niespotykanym zabytkiem dziedzictwa kultury jest tu zachowana oryginalna droga z czasów rzymskich! Rzymska Droga na Malcie znajduje się w miejscowości Xemxija [czytaj: szemszija; xemx (czytaj: szemsz) to słońce po maltańsku] i wchodzi w skład Xemxija Heritage Trail.

Początek trasy znajduje się w pobliżu hotelu Porto Azzurro Aparthotel. Parkingu tu nie ma, ale można parkować na pobliskich spokojnych ulicach, więc nie powinno być kłopotów ze znalezieniem miejsca. Niedaleko również jest przystanek autobusowy, także można tu się dostać również komunikacją miejską.

Na trasie Xemxija Heritage Trail (Xemxija Hill Heritage Walk) oprócz Rzymskiej Drogi znajduje się dużo więcej niezwykłych pamiątek z przeszłości: Łaźnie Rzymskie, Rzymskie Pasieki, najstarsze drzewo karobowe na Malcie, jaskinie mieszkalne, prehistoryczna świątynia, Grobowce Punickie oraz stary las oliwno-sosnowy, w którego cieniu odpocząć i nawet może zrobić sobie piknik. Sama Droga Rzymska na Malcie była jedną z sieci dróg łączących osady i służyła do transportu produktów rolnych i soli. 

Droga Pielgrzymów

Roman Road in Malta (Droga Rzymska na Malcie) nosi również inną nazwę, a mianowicie Drogi Pielgrzymów. Jest to stary szlak, którym podążali pielgrzymi do Sanktuarium Naszej Pani w Mellieħa (Sanctuary of our Lady of Mellieħa), żeby wypełnić złożone śluby. Niektórzy z nich nieśli łańcuchy, dla zwiększenia trudu, i takie łańcuchy widoczne są na ścianach skalnych, w których wykuta jest część szlaku. W niektórych miejscach można zauważyć wycięte w skale krzyże, które powstawały w czasie odpoczynku pielgrzymów, podczas wejścia na wzgórze.

Zachowana Rzymska Droga na Malcie zaskakuje swoją precyzją konstrukcji. Warto zwrócić uwagę na krawężnik, którego zadaniem było utrzymanie nawierzchni drogi. Kamienie w krawężniku są oryginalne, mają kształt prostopadłościanu lub sześcianu a ich wiek to 2 tysiące lat. Wydobyto je w lokalnym kamieniołomie. 

Rzymska Droga na Malcie, czyli z wózkiem nie da rady

Trasa nie jest trudna do przejścia a wzgórze nie jest strome. Natomiast nie polecam wybierać się tam z wózkami, gdyż nie da się po rzymskiej drodze nimi przejechać. Dzieci które słabo chodzą też nie dadzą rady i trzeba nastawić się na noszenie np. W nosidełkach. W upalny dzień też lepiej się tam nie wybierać, gdyż mimo wszystko jest trochę wspinaczki pod górę i może być ciężko, ze względu na zbyt dużą temperaturę i wysoką wilgotność powietrza.  Ogólnie warunki są takie, że już 4-latek, a na pewno 5-latek da sobie na szlaku radę.

Nie musimy też oczywiście pokonywać całej trasy, a na przykład zdecydować się tylko na godzinny spacer.  Najwięcej zabytków usytuowanych jest na początku trasy i wyłaniają się one dosłownie co kilkanaście metrów. Warto pokonać kawałek ponad Burial Cave, czyli jaskinię służącą za miejsce pochówku i dotrzeć do Grobów Punickich i gaju oliwnego – to zajmie właśnie około godziny włączając zwiedzanie, wchodzenie do jaskiń i odpoczynek. Zejście jest dużo szybsze i trwa około 15 minut.

Mniej więcej na szlaku po koleji napotyka się: oczywiście oryginalną Drogę Rzymską na Malcie, Megalit o nazwie The Menħir, ule, jaskinie służące za mieszkania, jaskinie będące miejscami pochówku, najstarsze drzewo karobowe, czyli św. Jana na Malcie, krzyże pielgrzymów i łańcuchy, które nieśli ze sobą. Następnie za zakrętem po lewej stronie ciągnie się las oliwno – sosnowy, którym warto się przespacerować, choćby dla odpoczynku w cieniu.  Po prawej stronie natomiast, w górę wzgórza, mieszczą się Groby Punickie (Punic Tombs) i starożytne jaskinie mieszkalne (czyli Ancient Cave Dwelling). Trzeba na tym terenie uważać na dzieci, gdyż w skałach w podłożu jest wiele dziur, jam czy grot. Właśnie niektóre takie jamy skalne przeznaczone były na grobowce. 

Rzymska Droga na Malcie, czyli Rzymskie Łaźnie, Grobowce Punickie, Kaplica św. Anny, Akwedukt

Można iść dalej drogą rzymską i rzeczywiście dojść do Mellieħa, jak to robili dawniej pielgrzymi, delektując się jednocześnie aromatem wszechobecnego dzikiego tymianku, lub wybrać się na spacer wzdłuż gaju oliwnego. Na końcu gaju natrafimy na Akwedukt zwany Manikata Aqueduct. Ale to wyprawa na kilka godzin. Po drodze znajdują się tereny łowieckie, czyli hunting area. Maltańczycy lubią strzelać do kaczek.

Trzecim i jednocześnie najbliższym kierunkiem będzie dojście do rzymskich łaźni. Łaźnie Rzymskie w Xemxija czyli Roman Baths, zostały odkryte dopiero w 2000 roku podczas prac naprawczych i porządkowania terenu. Stwierdzono także, że oryginalnie służyły one w czasach punickich ok. roku 500 p.n.e. jako miejsca pochówku. Później Rzymianie przekonwertowali to miejsce w kompleks kąpielowy z trzema pokojami: zimnej, letniej i gorącej wody. W 17-tym wieku pomieszczenia te przekształcono na farmę, dobudowując ścianę i wejście ze sklepieniem łukowym. 

Rzymskie Łaźnie zostały opuszczone z powodu osiadania terenu i powstawania szczelin w skałach, co jest typowe dla północnej części Malty. 

W okolicy znajduje się również Kaplica św. Anny.